STRATEGIA  ROZWOJU

oświaty

na lata 2004 - 2007 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

JEZIORANY, luty 2004 r.

 

Spis treści

I.                    WSTĘP.....................................................................................................................3

II.                 OPIS I DIAGNOZA OŚWIATOWYCH PLACÓWEK SAMORZĄDOWYCH...........................................................................................3

1.      Przejęcie zadań oświatowych przez Gminę Jeziorany...................................4

Przedszkola...............................................................................................................4

Szkoły podstawowe...................................................................................................5

Gimnazja...................................................................................................................5

Szkoły ponadgimnazjalne..........................................................................................6

2.      Charakterystyka istniejących szkół i przedszkoli.........................................................................................................7

Baza oświatowa........................................................................................................7

Demografia.............................................................................................................10

3.      Finansowanie zadań oświatowych.................................................................12

III.               ANALIZA MOCNYCH I SŁABYCH STRON .................................................16

IV.              WIZJA I CELE OŚWIATY ................................................................................18

V.                 Uwagi końcowe .....................................................................................................20

I.                   WSTĘP

Gmina Jeziorany położona jest w środkowej części Pojezierza Mazurskiego w dorzeczu Łyny. W wyniku reformy administracyjnej kraju z dniem 1 stycznia 1999 roku, gmina i miasto Jeziorany  znalazły się w granicach Powiatu Olsztyńskiego i Województwa Warmińsko – Mazurskiego.

Gminę Jeziorany  zamieszkuje około 8,5 tys. osób, w tym  około 5 tys. na wsi, co stanowi 7,47% mieszkańców powiatu i 0,58% mieszkańców województwa. Wskaźnik gęstości zaludnienia w gminie Jeziorany  wynosił 40 osób/1 km2 i był analogiczny jak w powiecie olsztyńskim, podczas gdy średnia w województwie była znacznie wyższa i wynosiła 61 osób/1km2.[1]

Głównym źródłem utrzymania mieszkańców gminy Jeziorany jest rolnictwo, w którym znalazło zatrudnienie około 40% ludności  czynnej zawodowo. Jednak mała opłacalność produkcji rolnej sprawia, że nie jest to jedyne źródło utrzymania osób posiadających gospodarstwa rolne. Bliskość miasta Olsztyna powoduje, iż mieszkańcy gminy korzystają z rynku pracy poza granicami administracyjnymi własnego obszaru.

Zmieniająca się sytuacja społeczno – gospodarcza w ciągu ostatnich lat oraz niedalekie przystąpienie do Unii Europejskiej, stawiają przez oświatą coraz większe wyzwania. W celu poprawy warunków kształcenia  i wychowania niezbędna jest kontynuacja rozwoju edukacji publicznej na terenie gminy. Dla sprostania tym wymogom i oczekiwaniom społeczności lokalnej niezbędne stało się opracowanie strategii rozwoju, łączącej problematykę edukacyjną, społeczną i gospodarczą. Strategia opracowana została przez Referat Organizacyjno-Społeczny Urzędu Miejskiego w Jezioranach. Dokument będzie konsultowany ze środowiskiem oświatowym - głównym realizatorem działań i kierunków wskazanych w Strategii.

Strategia rozwoju gminy Jeziorany w zakresie edukacji na lata 2004-2006 koresponduje z:

·        Strategią rozwoju edukacji narodowej na lata 2001-2006

·        Ustawą o systemie oświaty

·        Strategią rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego

·        Strategią warmińsko – mazurskiego kuratora światy w zakresie edukacji,

·        Strategią  rozwoju miasta i gminy Jeziorany,

·        Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Jeziorany.

W nowoczesnej gospodarce rynkowej jednym z najważniejszych czynników konkurencyjności regionu jest jakość zasobów ludzkich, rozumiana jako kwalifikacje zawodowe. Kształcenie staje się procesem trwającym od dzieciństwa poprzez cały okres życia zawodowego. Wymaga to sprawnego systemu edukacji, dostosowanego do potrzeb indywidualnych i rynku pracy. W strategii gminy Jeziorany, przyjmuje się za cel strategiczny stworzenie warunków do wyposażenia uczniów w wiedzę i umiejętności, które pozwolą im osiągnąć sukcesy w dalszej edukacji i życiu osobistym, a także działać aktywnie i twórczo we współczesnym świecie. 

II.                                   OPIS  I   DIAGNOZA   OŚWIATOWYCH   PLACÓWEK   SAMORZĄDOWYCH 

1.      Przejęcie zadań oświatowych przez Gminę Jeziorany.

Przedszkola

Przejęcie szkół i innych placówek oświatowych przez samorządy lokalne, było jedną z najistotniejszych, ustrojowych reform, jakie dokonały się w polskim systemie oświaty.

Gmina Jeziorany przejęła prowadzenie oświaty z dniem 1 września 1990 roku. Z tym dniem Gmina stała się organem prowadzącym dla  pięciu placówek przedszkolnych tj. trzech w Jezioranach i po jednej we Franknowie i Radostowie. Natomiast przejęcie do zadań własnych prowadzenia szkół podstawowych, położonych na terenie gminy, nastąpiło z dniem 1 stycznia 1996 roku. W dniu 20 grudnia 1995 roku Burmistrz Jezioran podpisał przejęcie majątku trwałego, środków ruchomych, nieruchomości oraz kadr. Łącznie przyjęto do prowadzenia w ramach zadań gminy pięć szkół podstawowych, położonych w Jezioranach, Franknowie, Radostowie, Dercu i Zerbuniu. Ponadto przy szkołach podstawowych w Jezioranach, Dercu i Zerbuniu organizowano oddziały przedszkolne dla dzieci sześcioletnich.

Reforma oświaty dokonywana była w okresie transformacji gospodarczej i trudnej sytuacji budżetowej Polski. Kryzys finansów publicznych w latach 90-tych w dramatyczny sposób wpływał w kolejnych latach na poziom finansowania zadań oświatowych. Uwarunkowania te dotyczyły zarówno szkół i placówek prowadzonych przez organy administracji rządowej, jak i samorządowej. Gmina Jeziorany w 1991 roku otrzymała na swoje potrzeby subwencję ogólną  w  wysokości 533 mln zł, natomiast utrzymanie przedszkoli samorządowych na ten rok zaplanowane było na kwotę 2.031 mln zł. Dlatego też w latach 1991 – 1995 władze miejskie skupiły się głównie na racjonalizacji sieci przedszkolnej, którą rozpoczęto od likwidacji z dniem 30 czerwca 1991 roku Przedszkola Samorządowego w Radostowie i Przedszkola Samorządowego nr 1 w Jezioranach.  Z dniem 31 sierpnia 1993 roku zlikwidowana została Filia we  Franknowie Przedszkola Publicznego Nr 1 w Jezioranach. Ostatni etap reorganizacji sieci przedszkolnej, polegał na likwidacji z dniem 31 sierpnia 1995 roku, Przedszkola Publicznego nr 1 w Jezioranach i utworzenia na jego bazie Przedszkola Niepublicznego w Jezioranach, które prowadzi nabór dzieci w wieku do 5 lat. Dzieci uczęszczające do klasy „O” z dniem 1 września 1995 roku zaczęły uczęszczać do Przedszkola Publicznego w Jezioranach (byłego Przedszkola Samorządowego Nr 2).

Szkoły podstawowe

Reorganizację sieci szkół podstawowych przeprowadzono w roku 1997, kiedy to z dniem 31 sierpnia  zlikwidowano szkoły filialne w Dercu i Zerbuniu. W wyniku aktywności  i współpracy rodziców, nauczycieli i całej lokalnej społeczności wsi Derc na bazie likwidowanej placówki utworzono Niepubliczną Szkołę Podstawową w Dercu, której prowadzeniem zajęła się Pani Anna Gajewska. Do szkoły uczęszczają dzieci od klasy „0” do VI.  Niepubliczna szkoła utrzymywana jest  z dotacji budżetu gminy Jezioranach. Wysokość dotacji przyznawana jest corocznie przez Radę Miejską w Jezioranach, a jej wysokość uzależniona jest od liczby dzieci. 

Gimnazja

Reforma oświaty przeprowadzona w 1999 roku wprowadziła zmiany systemu edukacji praktycznie we wszystkich aspektach jej funkcjonowania. Jednym z elementów reformy było wprowadzenie nowych typów szkół i nowej organizacji zajęć, aż do zasad zatrudniania i wynagradzania nauczycieli. Ośmioletni cykl nauczania w szkole podstawowej zastąpiono 6-letnim okresem nauczania, po ukończeniu którego uczeń podejmuje obowiązkową naukę w trzyletnim gimnazjum. W Gminie Jeziorany utworzono jedno gimnazjum, do którego uczęszczają wszyscy uczniowie z terenu miasta i gminy Jeziorany.  Gimnazjum w Jezioranach  powołano z dniem 1 września 1999 r., uchwałą nr VI/45/99 Rady Miejskiej w Jezioranach z dnia 15 marca 1999r.  w sprawie założenia i organizacji Gimnazjum w Jezioranach.   Siedzibą szkoły stały się byłe obiekty Szkoły Podstawowej w Jezioranach – budynki B,C,D. 

Szkoły ponadgimnazjalne

Z dniem 1 września 1997 roku, władze miejskie zobowiązały się do prowadzenia  Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Jezioranach[2]. W  przejętej szkole funkcjonowała Zasadnicza Szkoła Zawodowa kształcącą w zawodzie krawiec odzieży lekkiej i młodocianych pracowników oraz wygasające oddziały Zespołu Szkół Rolniczych. Przed rozpoczęciem roku szkolnego w przejętej placówce utworzono Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych[3] i  obie szkoły włączono w struktury Zespołu Szkół Ponadpodstawowych w Jezioranach, utworzonego z dniem 1 września 1997 roku[4]. Do ZSP w 80%  uczęszczają uczniowie z terenu gminy Jeziorany.  Pozostałe 20% to uczniowie z sąsiednich gmin.

Kolejna zmiana w organizacji szkoły nastąpiła w 2002 roku, gdzie w wyniku reformy oświaty Zespół Szkół Ponadpodstawowych przekształcono w Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Jezioranach[5], w którego skład weszły następujące szkoły:

-                Liceum Ogólnokształcące w Jezioranach – dzienne dla młodzieży o 3-letnim cyklu nauczania, kończące się maturą,

-                Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych  w Jezioranach – wieczorowe o 3-letnim cyklu nauczania na podbudowie 3-letniej zasadniczej szkoły zawodowej, kończące się maturą,

-                Liceum Profilowane w Jezioranach – dzienne o 3-letnim cyklu nauczania dla młodzieży, kończące się maturą,

-                Zasadnicza Szkoła Zawodowa  w Jezioranach – dzienna o 2- 3 letnim cyklu nauczania (w zależności od zawodu), kończąca się egzaminem zawodowym.

Art. 2c ust.4 ustawy z dnia 8 stycznia 1999r. Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (Dz.U. Nr 12, poz.96 z późn.zm.) nakłada na organy prowadzące  licea ogólnokształcące dla dorosłych na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej, do przekształcenia ich z dniem 1 września 2004 roku w dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące, kończące się maturą. Do uzupełniającego  liceum uczęszczać będą uczniowie, którzy ukończyli zasadniczą szkołę zawodową o 2 – 3 letnim cyklu kształcenia. 

2.      Charakterystyka istniejących szkół i przedszkoli.

Baza oświatowa

Gmina Jeziorany obsługiwana jest przez dwa przedszkola (w tym 1 niepubliczne), cztery szkoły podstawowe (w tym 1 niepubliczna), jedno gimnazjum, zespół szkół ponadgimnazjalnych w skład którego wchodzą cztery typy szkół ponadgimnazjalnych. Łącznie 11 placówek kształcących i wychowujących dzieci i młodzież w wieku od 3 do 19 roku życia.

Szczegółowe dane dotyczące szkół przedstawia tabela.

Placówki oświatowe w gminie Jeziorany

Zgodnie z przedstawioną tabelą sieć szkolna jest zadowalająca i optymalna na warunki Gminy Jeziorany. Umożliwiająca nauczanie w miejscu zamieszkania (bądź w niewielkiej odległości od miejsca zamieszkania) od przedszkola do szkoły średniej, kończącej się egzaminem zawodowym bądź maturą. Obiekty szkolne są dostosowane do liczby uczniów. W szkołach miejskich średnio na pomieszczenie lekcyjne przypada ok. 26 uczniów, natomiast w szkołach wiejskich ok.11. Z danych statystycznych za rok 2003/2004 wynika, iż na 1 pełnozatrudnionego nauczyciela przypada około 14 uczniów.

Stan obiektów szkolnych przedstawia się następująco:

Informacje ogólne o placówkach szkolnych publicznych[10]

Szkoły nie posiadają odpowiedniej bazy do prowadzenia zajęć sportowych. Jedyna sala sportowa, z której korzysta również Gimnazjum, znajduje się w Szkole Podstawowej w Jezioranach. W pozostałych szkołach pomieszczenia wykorzystywane na sale gimnastyczne, adaptowane są po pracowniach lekcyjnych. W przypadku Szkoły Podstawowej we Franknowie i Radostowie, zajęcia sportowe odbywają się  na boiskach szkolnych  lub w świetlicach wiejskich. Sytuacja ulegnie znacznej poprawie po oddaniu do użytku w miesiącu kwietniu 2004 roku, nowo-wybudowanej hali widowiskowo – sportowej w Jezioranach.

Kolejnym utrudnieniem jest niewystarczająca ilość stanowisk komputerowych do prowadzenia obowiązkowych zajęć szkolnych. Ich jakość jest również niezadowalająca. W najtrudniejszej sytuacji jest Szkoła Podstawowa we Franknowie i Radostowie, w których zakup stanowisk komputerowych należy traktować priorytetowo.

Demografia

Liczba uczniów na lata 2003-2007 w poszczególnych placówkach w oparciu o ustaloną sieć szkolną, według danych ewidencji ludności Urzędu Miejskiego w Jezioranach na dzień 9 lutego 2004 roku przedstawia się następująco:

Liczba uczniów w poszczególnych placówkach  do roku szkolnego 2006/2007

Trendy demograficzne wskazują na sukcesywny spadek liczby ludności w wieku szkolnym. Prognozowana liczba oddziałów w prowadzonych szkołach i przedszkolu przedstawia się zgodnie z danymi przedstawionymi w poniższej tabeli.  W planowanej liczbie oddziałów uwzględniono oddziały klas „0” przy Szkole Podstawowej we Franknowie i Radostowie, a w przypadku Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Jezioranach – dodatkowy nabór do Uzupełniającego Liceum Ogólnokształcącego w Jezioranach od 1 września 2004 roku.

Liczba oddziałów w poszczególnych latach przedstawia się następująco:

W związku ze spadkiem liczby uczniów, sukcesywnie będzie zmniejszała się liczba oddziałów, a tym samym liczba nauczycieli  niezbędnych do prowadzenia zajęć lekcyjnych, zgodnie z ramowym planem nauczania. Spadek liczby uczniów w szkołach powoduje konieczność łączenia oddziałów w Szkole Podstawowej we Franknowie i Radostowie.

 Prognozowane zatrudnienie w placówkach oświatowych  w analizowanych latach przedstawia  poniższa tabela. Za liczbę nauczycieli na jeden oddział przyjęto liczbę nauczycieli zatrudnionych w roku szkolnym 2003/2004, dzieloną przez liczbę oddziałów w tym roku, tj. 1,68/oddział.

Prognozowany stan zatrudnienia w placówkach oświatowych w latach 2003-2006

W ciągu czterech lat szkolnych liczba nauczycieli zmniejszy się o 8,4 etatu. Największy spadek zatrudnienia zanotowany będzie w Szkole Podstawowej w Jezioranach i w roku szkolnym 2006/07 w Gimnazjum w Jezioranach. W szkołach wiejskich spadek spowodowany zostanie łączeniem oddziałów, ze względu na obniżającą się liczbą dzieci. W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych zwiększenie etatów nauczycielskich przewidziane jest tylko w analizowanych latach. Powodem jest sukcesywna likwidacja oddziałów Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych oraz nabór nowych uczniów od 1 września 2004 roku do nowotworzonej placówki tj. Uzupełniającego Liceum ogólnokształcącego.

3.      Finansowanie zadań oświatowych.

Podstawowym założeniem systemu finansowania oświaty jest przestrzeganie konstytucyjnej zasady nieodpłatnej dostępności dzieci i młodzieży do lat 18-stu do wszystkich publicznych szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Nie jest sprzeczne z zasadą bezpłatności finansowanie lub dofinansowywanie przez rodziców dodatkowych usług edukacyjnych, wykraczających poza  ramowe plany nauczania.

            System finansowania zadań oświatowych przewiduje, że w ramach dochodów własnych gminy prowadzą przedszkola, zapewniają dowóz dzieci do szkół; z otrzymywanej subwencji oświatowej prowadzą publiczne szkoły podstawowe, dotują szkoły podstawowe prowadzone przez osoby prawne i fizyczne; prowadzą szkoły ponadgimnazjalne, przejęte zgodnie z obowiązującymi przepisami od samorządu powiatowego.

Wydatki w dziale „Oświata i Wychowanie” od roku 1996 przedstawia poniższa tabela:

Wydatki na „Oświatę i Wychowanie” w latach 1996-2003[15]

Z analizy tabeli wynika, że realizacja zadań oświatowych wymaga corocznego zwiększania środków na ich realizację. Wydatki na oświatę stanowią  największy koszt, wahający się w

przedziale od 50 – 65% budżetu gminy Jeziorany.  Największe zwiększenie wydatków oświatowych w 2002 roku spowodowane jest rozpoczęciem budowy hali widowiskowo – sportowej w Jezioranach. Powstanie nowego obiektu wymagać będzie dodatkowych środków na jego utrzymanie. Niepokojącym staje się fakt otrzymania przez gminę w 2004 roku o 460 tys. zł mniej subwencji oświatowej w stosunku do 2003 roku. Zmniejszenie subwencji zmusza do wprowadzenia programu oszczędnościowego w szkołach m.in.  liczba godzin ponadwymiarowych nie powinna przekraczać 2 godz. tygodniowo na zatrudnionego nauczyciela w szkole, ponieważ wydatki poniesione na godziny ponadwymiarowe pokrywane są z budżetu gminy; wprowadzenie łączeń międzyoddziałowych na lekcjach wychowania fizycznego i języków obcych; wprowadzenie łączeń międzyoddziałowych w szkołach wiejskich w przypadkach, gdy liczba uczniów w oddziale nie przekracza 18. 

Zadowalającym staje się fakt sukcesywnego inwestowania w obiekty szkolne, dzięki czemu ich stan ulega ciągłej poprawie.  W ciągu ośmiu lat na remonty bieżące szkół i placówek oświatowych oraz inwestycje wydatkowano łącznie 5.244 tys. zł.  Z wymienionej kwoty  największy wydatek stanowi budowa hali widowiskowo – sportowej  w Jezioranach tj. 4 273 tys.zł.  Budowany obiekt posiada pełnowymiarową salę gimnastyczną wraz z zapleczem socjalnym oraz stołówkę przystosowaną do obsługi uczniów Szkoły Podstawowej oraz Gimnazjum w Jezioranach.  Uroczyste otwarcie nowobudowanej hali odbędzie się w kwietniu 2004 roku.  Od 2001 roku gmina Jeziorany corocznie otrzymuje zwiększenie subwencji  z 1% rezerwy Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu z przeznaczeniem na remonty obiektów szkolnych, zakup pomocy dydaktycznych, refundację kosztów zwalnianych pracowników, nauczanie indywidualne, stypendia dla uczniów szkół wiejskich uczących się w szkołach średnich „maturalnych”. Wydatki na realizację zadań inwestycyjnych i remontowych w poszczególnych placówkach przedstawiają się następująco:

Wydatki poniesione na realizację zadań remontowych i inwestycyjnych w latach 1996 – 2003 w dziale „Oświata i Wychowanie”[17]: